آموزش سازگاری فرهنگی در آن‌ها
یکی از چالش‌های مهاجرت، موضوع وفق پیدا کردن با فرهنگ و جامعه مقصد است. هرچه اختلاف فرهنگی بین دو کشور بیشتر باشد، فرد مهاجر احتمالاً چالش‌های بیشتری را هم تجربه خواهد کرد. متغیرهای سنی و جنسی هم نقش مهمی در این فرهنگ‌پذیری ایفا می‌کنند.
به عنوان مثال: تحقیقات حاکی از آن است که هرچه سن افراد بیشتر باشد، احتمالاً سخت‌تر بتوانند با کشور جدید ارتباط برقرار کنند. از سوی دیگر، مهاجرت در کودکی هم چالش‌های خاصی را به همراه دارد. به عنوان مثال، شروع تحصیل در کشور جدید ممکن است برای کودکان بسیار دشوار باشد. به همین خاطر، در این مقاله قصد داریم به صورت تخصصی به موضوع مهاجرت کودکان بپردازیم، چالش‌های پیش‌رو در آن را مرور کنیم و راهکارهایی را هم به والدین توصیه کنیم تا با استفاده از آن‌ها بتوانند به سازگاری کودکان با فرهنگ کشور جدید کمک کنند.
به‌صورت کلی، فرایند وفق پذیری فرد مهاجر را عموماً بر اساس مراحل شوک فرهنگی تعریف می‌کنیم. این فرآیند را می‌توان به ۴ مرحله تقسیم کرد. درک این مراحل به ما کمک می‌کند کنترل بیشتری روی اوضاع داشته باشیم و شوک وارد شده را بهتر مدیریت کنیم. شوک فرهنگی تنها مخصوص بزرگسالان نیست و در نتیجه مهاجرت در کودکی هم ممکن است ایجاد شود. بنابراین، مروری بسیار مختصر بر مراحل آن خواهیم داشت. در مرحله اول، افراد کاملاً از این تغییرات و محیط جدید لذت می‌برند، چراکه همه‌چیز هیجان‌انگیز است. در مرحله بعد، تفاوت‌ها به مرور زمان جذابیتشان را از دست داده و اذیت کننده می‌شوند. فرد ممکن است از ناتوانی خود را برقراری ارتباط و درک محیط احساس ضعف کرده و غم دوری از خانواده را به شدت احساس کند. در مرحله سوم، فرد شروع به وفق‌پذیری با محیط جدید می‌کند و در انتها نیز همه‌چیز برای او عادی شده و زندگی در این کشور و محیط جدید را کاملاً می‌پذیرد. این مراحل در کودکان مهاجر هم تکرار می‌شود، ولی شدت آن ممکن است با بزرگسالان متفاوت باشد.
مهاجرت در کودکی چه چالش‌هایی دارد؟
وقتی صحبت از مهاجرت کودکان می‌شود، بزرگ‌ترین چالش برای آن‌ها را باید تحصیل بدانیم. در واقع، آموزش و پرورش بخش اصلی زندگی کودکی را شامل می‌شوند و بیشترین اهمیت و اولویت را خواهد داشت. به عنوان یک والد، اگر شرایط تحصیلی کودکان در کشور جدید را به خوبی مهیا کنیم، زمینه‌های سازگاری کودک با فرهنگ جدید را هم آماده خواهیم کرد.
تحصیل در کشور جدید ممکن است بسیار چالش‌برانگیز باشد. در اینجا تنها برخی از این چالش‌ها را به صورت بسیار خلاصه مرور می‌کنیم و بیشتر توجه خودمان را بر بحث نقش والدین و معرفی شیوه‌های سازگاری کودکان با فرهنگ و کشور جدید معطوف می‌کنیم.
روبه‌رو شدن با طیف وسیعی از دانش‌آموزان و معلم‌ها؛ هرکدام از آن‌ها ممکن است زمینه‌های فرهنگی متفاوتی داشته باشند، چراکه تنوع نژادی و جمعیتی در برخی کشورها بسیار بالا است.
شیوه‌های یادگیری و آموزش؛ این شیوه‌ها در نظام‌های آموزشی کشورهای مختلف احتمالاً متفاوت است.
تفاوت‌های زبانی؛ زبان مادری کودکان هیچ کاربردی در مدرسه ندارد و این موضوع می‌تواند جزو اصلی‌ترین چالش‌های آن‌ها باشد و حتی باعث افت تحصیلی آن‌ها شود.
محیط یادگیری متفاوت؛ این محیط در برخی کشورها مبتنی بر رقابت و فردگرایی است، ولی در برخی کشورها مبتنی بر همکاری طراحی شده است.
احترام و ادب؛ مقوله‌های مربوط به احترام، ادب و هنجارهای اجتماعی در هر کشور متفاوت بوده و در محیط آموزشی از کودکان انتظار می‌رود آن‌ها را رعایت کنند.
تفاوت نگرش نسبت به دوستی؛ برای مثال، در کشوری مثل کانادا، تنوع جمعیتی بسیار بالا است و کودکانی با فرهنگ‌های مختلف در کلاس‌ها حضور دارند. در این محیط‌ها، کودکان باید ارتباط برقرار کردن با فرهنگ‌های مختلف و حفظ ارزش‌های آن‌ها علیرغم حفظ دوستی و صمیمیت را نیز بیاموزند.
شیوه های سازگاری کودکان با فرهنگ و کشور جدید
در این بخش، مخاطب ما شما والدین عزیز هستید. اگرچه خود شما هم ممکن است در طی مهاجرت آسیب‌پذیر بوده و در معرض مشکلات روحی بعد از مهاجرت قرار داشته باشید، ولی بسیار ضروری است که وظایف خود در قبال کودکان را انجام داده و بتوانید به فرایند فرهنگ پذیری کودکان خود در کشور جدید کمک کنید. نکات زیر می‌تواند در این زمینه به شما کمک کنند.
تفاوت‌های فرهنگی را به خوبی به کودکان آموزش دهید
تفاوت‌های فرهنگی یکی از چالش‌های مهاجرت در کودکی است. مسائل مهمی مثل تفاوت‌های دینی و مذهبی، نژادی، فرهنگی، برابری جنسیت، تعصب‌های بی‌دلیل، شایعات و خرافات، نژاد پرستی و … در این حوزه جای می‌گیرند که کودکان شما باید از آن‌ها مطلع باشند. یادگیری این مفاهیم در همان کودکی هم می‌تواند برای آن‌ها مفید باشد تا در سنین بزرگ‌سالی هم افرادی عاقل، محترم، دلسوز و عادل باشند.
کودکان را تشویق به سؤال پرسیدن کنید
مهاجرت در کودکی باعث می‌شود سوالات زیادی برای فرزندان شما ایجاد شود. به عنوان مثال، تماشای تفاوت‌های سایر دانش‌آموزان در مدرسه (تفاوت در پوشش، رنگ پوست، رفتار و …) می‌تواند سوالاتی را برای آن‌ها ایجاد کند. به عنوان والدین او، سعی کنید محیطی امن و مثبت برای او ایجاد کنید تا سوالات خود را به راحتی از شما بپرسد.
رفتارهای مورد نظرتان را در او تشویق کنید
ارائه نمونه‌های مثبت و قابل قبول یکی از بهترین و آسان‌ترین روش‌ها برای آموزش فرهنگ پذیری در کودکان است. کودکان همیشه پدر و مادر خودشان را به عنوان یک نمونه و الگو قبول دارند و کارهای آن‌ها را تکرار می‌کنند. بنابراین، نمونه‌هایی از رفتارهای پذیرفته شده و مثبت را جلوی آن‌ها تکرار کنید.
آن‌ها را نسبت به فرهنگ‌های دیگر کنجکاو و علاقه‌مند کنید
هر زمانی که کودک شما در مورد یک تفاوت فرهنگی و یا سنتی صحبت می‌کند که به تازگی در محیط مدرسه یاد گرفته و یا با آن مواجه شده است، به‌خوبی و با دقت به او گوش کنید. خودتان هم سعی کنید تفاوت‌های بارز و مهم‌تر را در قالب داستان و روایت برای او تعریف کنید. در مجموع، آن‌ها را تشویق کنید که این تفاوت‌ها را پذیرفته و آن‌ها را یاد بگیرند.
به کودکان کمک کنید مهارت‌های زبانی خود را تقویت کنند
برای شروع، سعی کنید تا جای ممکن در خانه به زبان انگلیسی (زبان اصلی کشور مورد مهاجرت) با کودکان صحبت کنید. اگر خودتان هم تسلط خوبی بر این زبان ندارید، بررسی کنید که آیا مدرسه کودک شما کلاس‌های زبان خارجی برگزار می‌کند یا خیر. کتابخانه‌های عمومی در بسیاری از کشورها به برگزاری دوره‌های آموزشی زبان می‌پردازند.
هویت قوی را در او القا کنید
یکی از چالش‌های مهاجرت کودکان این است که شکل‌گیری هویت آن‌ها ممکن است تحت‌تأثیر فرهنگ جدید قرار بگیرد. به عبارت دیگر، او ممکن است در مورد هویت فرهنگی خود دچار سردرگمی شده و دچار کاهش اعتماد به نفس شود. بنابراین، در حالی که در مورد فرهنگ دیگران به کودکان خود آموزش می‌دهید، حتماً در فرهنگ خودتان هم به آن‌ها آموزش داده و با تأکید بر جنبه‌های مثبت هویت و فرهنگ خود، به آن‌ها احساس ارزشمندی بدهید.
جمع‌بندی
مهاجرت در کودکی بسیار چالش‌برانگیز است. کودکان همواره در معرض تعلیم و تربیت قرار دارند و حضور آن‌ها در جامعه‌ای با فرهنگ جدید می‌تواند این فرایند را مختل کند. در این میان، والدین نقش مهمی در سازگار کردن کودکان با فرهنگ جدید دارند. راه‌های مختلفی برای انجام این کار در مقاله مرور شد که در میان مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به افزایش مهارت‌های زبانی، القای هویت قوی و آموزش نسبت گرایی فرهنگی اشاره کرد.